దేవీ మహాత్మ్యమ్ దుర్గా సప్తశతి పన్చమో‌உధ్యాయః

రచన: ఋషి మార్కండేయ
దేవ్యా దూత సంవాదో నామ పంచమో ధ్యాయః ||
అస్య శ్రీ ఉత్తరచరిత్రస్య రుద్ర ఋషిః | శ్రీ మహాసరస్వతీ దేవతా | అనుష్టుప్ఛంధః |భీమా శక్తిః | భ్రామరీ బీజమ్ | సూర్యస్తత్వమ్ | సామవేదః | స్వరూపమ్ | శ్రీ మహాసరస్వతిప్రీత్యర్థే | ఉత్తరచరిత్రపాఠే వినియోగః ||
ధ్యానం
ఘంటాశూలహలాని శంఖ ముసలే చక్రం ధనుః సాయకం
హస్తాబ్జైర్ధదతీం ఘనాంతవిలసచ్ఛీతాంశుతుల్యప్రభాం
గౌరీ దేహ సముద్భవాం త్రిజగతామ్ ఆధారభూతాం మహా
పూర్వామత్ర సరస్వతీ మనుభజే శుంభాదిదైత్యార్దినీం||
||ఋషిరువాచ|| || 1 ||
పురా శుంభనిశుంభాభ్యామసురాభ్యాం శచీపతేః
త్రైలోక్యం యఙ్ఞ్య భాగాశ్చ హృతా మదబలాశ్రయాత్ ||2||
తావేవ సూర్యతామ్ తద్వదధికారం తథైందవం
కౌబేరమథ యామ్యం చక్రాంతే వరుణస్య చ
తావేవ పవనర్ద్ధి‌உం చ చక్రతుర్వహ్ని కర్మచ
తతో దేవా వినిర్ధూతా భ్రష్టరాజ్యాః పరాజితాః ||3||
హృతాధికారాస్త్రిదశాస్తాభ్యాం సర్వే నిరాకృతా|
మహాసురాభ్యాం తాం దేవీం సంస్మరంత్యపరాజితాం ||4||
తయాస్మాకం వరో దత్తో యధాపత్సు స్మృతాఖిలాః|
భవతాం నాశయిష్యామి తత్క్షణాత్పరమాపదః ||5||
ఇతికృత్వా మతిం దేవా హిమవంతం నగేశ్వరం|
జగ్ముస్తత్ర తతో దేవీం విష్ణుమాయాం ప్రతుష్టువుః ||6||
దేవా ఊచుః
నమో దేవ్యై మహాదేవ్యై శివాయై సతతం నమః|
నమః ప్రకృత్యై భద్రాయై నియతాః ప్రణతాః స్మతాం ||6||
రౌద్రాయ నమో నిత్యాయై గౌర్యై ధాత్ర్యై నమో నమః
జ్యోత్స్నాయై చేందురూపిణ్యై సుఖాయై సతతం నమః ||8||
కళ్యాణ్యై ప్రణతా వృద్ధ్యై సిద్ధ్యై కుర్మో నమో నమః|
నైరృత్యై భూభృతాం లక్ష్మై శర్వాణ్యై తే నమో నమః ||9||
దుర్గాయై దుర్గపారాయై సారాయై సర్వకారిణ్యై
ఖ్యాత్యై తథైవ కృష్ణాయై ధూమ్రాయై సతతం నమః ||10||
అతిసౌమ్యతిరౌద్రాయై నతాస్తస్యై నమో నమః
నమో జగత్ప్రతిష్ఠాయై దేవ్యై కృత్యై నమో నమః ||11||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ విష్ణుమాయేతి శబ్ధితా|
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||12
యాదేవీ సర్వభూతేషూ చేతనేత్యభిధీయతే|
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||13||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ బుద్ధిరూపేణ సంస్థితా|
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||14||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ నిద్రారూపేణ సంస్థితా|
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||15||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ క్షుధారూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||16||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ ఛాయారూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||17||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ శక్తిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||18||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ తృష్ణారూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||19||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ క్షాంతిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||20||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ జాతిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||21||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ లజ్జారూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||22||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ శాంతిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||23||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ శ్రద్ధారూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||24||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ కాంతిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||25||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ లక్ష్మీరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||26||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ వృత్తిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||27||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ స్మృతిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||28||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ దయారూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||29||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ తుష్టిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||30||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ మాతృరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||31||
యాదేవీ సర్వభూతేషూ భ్రాంతిరూపేణ సంస్థితా
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||32||
ఇంద్రియాణామధిష్ఠాత్రీ భూతానాం చాఖిలేషు యా|
భూతేషు సతతం తస్యై వ్యాప్తి దేవ్యై నమో నమః ||33||
చితిరూపేణ యా కృత్స్నమేత ద్వ్యాప్య స్థితా జగత్
నమస్తస్యై, నమస్తస్యై,నమస్తస్యై నమోనమః ||34||
స్తుతాసురైః పూర్వమభీష్ట సంశ్రయాత్తథా
సురేంద్రేణ దినేషుసేవితా|
కరోతుసా నః శుభహేతురీశ్వరీ
శుభాని భద్రాణ్య భిహంతు చాపదః ||35||
యా సాంప్రతం చోద్ధతదైత్యతాపితై
రస్మాభిరీశాచసురైర్నమశ్యతే|
యాచ స్మతా తత్‍క్షణ మేవ హంతి నః
సర్వా పదోభక్తివినమ్రమూర్తిభిః ||36||
ఋషిరువాచ||
ఏవం స్తవాభి యుక్తానాం దేవానాం తత్ర పార్వతీ|
స్నాతుమభ్యాయయౌ తోయే జాహ్నవ్యా నృపనందన ||37||
సాబ్రవీత్తాన్ సురాన్ సుభ్రూర్భవద్భిః స్తూయతే‌உత్ర కా
శరీరకోశతశ్చాస్యాః సముద్భూతా‌உ బ్రవీచ్ఛివా ||38||
స్తోత్రం మమైతత్క్రియతే శుంభదైత్య నిరాకృతైః
దేవైః సమేతైః సమరే నిశుంభేన పరాజితైః ||39||
శరీరకోశాద్యత్తస్యాః పార్వత్యా నిఃసృతాంబికా|
కౌశికీతి సమస్తేషు తతో లోకేషు గీయతే ||40||
తస్యాంవినిర్గతాయాం తు కృష్ణాభూత్సాపి పార్వతీ|
కాళికేతి సమాఖ్యాతా హిమాచలకృతాశ్రయా ||41||
తతో‌உంబికాం పరం రూపం బిభ్రాణాం సుమనోహరమ్ |
దదర్శ చణ్దో ముణ్దశ్చ భృత్యౌ శుంభనిశుంభయోః ||42||
తాభ్యాం శుంభాయ చాఖ్యాతా సాతీవ సుమనోహరా|
కాప్యాస్తే స్త్రీ మహారాజ భాస యంతీ హిమాచలమ్ ||43||
నైవ తాదృక్ క్వచిద్రూపం దృష్టం కేనచిదుత్తమమ్|
ఙ్ఞాయతాం కాప్యసౌ దేవీ గృహ్యతాం చాసురేశ్వర ||44||
స్త్రీ రత్న మతిచార్వంజ్గీ ద్యోతయంతీదిశస్త్విషా|
సాతుతిష్టతి దైత్యేంద్ర తాం భవాన్ ద్రష్టు మర్హతి ||45||
యాని రత్నాని మణయో గజాశ్వాదీని వై ప్రభో|
త్రై లోక్యేతు సమస్తాని సాంప్రతం భాంతితే గృహే ||46||
ఐరావతః సమానీతో గజరత్నం పునర్దరాత్|
పారిజాత తరుశ్చాయం తథైవోచ్చైః శ్రవా హయః ||47||
విమానం హంససంయుక్తమేతత్తిష్ఠతి తే‌உంగణే|
రత్నభూత మిహానీతం యదాసీద్వేధసో‌உద్భుతం ||48||
నిధిరేష మహా పద్మః సమానీతో ధనేశ్వరాత్|
కింజల్కినీం దదౌ చాబ్ధిర్మాలామమ్లానపజ్కజాం ||49||
ఛత్రం తేవారుణం గేహే కాంచనస్రావి తిష్ఠతి|
తథాయం స్యందనవరో యః పురాసీత్ప్రజాపతేః ||50||
మృత్యోరుత్క్రాంతిదా నామ శక్తిరీశ త్వయా హృతా|
పాశః సలిల రాజస్య భ్రాతుస్తవ పరిగ్రహే ||51||
నిశుంభస్యాబ్ధిజాతాశ్చ సమస్తా రత్న జాతయః|
వహ్నిశ్చాపి దదౌ తుభ్య మగ్నిశౌచే చ వాససీ ||52||
ఏవం దైత్యేంద్ర రత్నాని సమస్తాన్యాహృతాని తే
స్త్ర్రీ రత్న మేషా కల్యాణీ త్వయా కస్మాన్న గృహ్యతే ||53||
ఋషిరువాచ|
నిశమ్యేతి వచః శుంభః స తదా చండముండయోః|
ప్రేషయామాస సుగ్రీవం దూతం దేవ్యా మహాసురం ||54||
ఇతి చేతి చ వక్తవ్యా సా గత్వా వచనాన్మమ|
యథా చాభ్యేతి సంప్రీత్యా తథా కార్యం త్వయా లఘు ||55||
సతత్ర గత్వా యత్రాస్తే శైలోద్దోశే‌உతిశోభనే|
సాదేవీ తాం తతః ప్రాహ శ్లక్ష్ణం మధురయా గిరా ||56||
దూత ఉవాచ||
దేవి దైత్యేశ్వరః శుంభస్త్రెలోక్యే పరమేశ్వరః|
దూతో‌உహం ప్రేషి తస్తేన త్వత్సకాశమిహాగతః ||57||
అవ్యాహతాఙ్ఞః సర్వాసు యః సదా దేవయోనిషు|
నిర్జితాఖిల దైత్యారిః స యదాహ శృణుష్వ తత్ ||58||
మమత్రైలోక్య మఖిలం మమదేవా వశానుగాః|
యఙ్ఞభాగానహం సర్వానుపాశ్నామి పృథక్ పృథక్ ||59||
త్రైలోక్యేవరరత్నాని మమ వశ్యాన్యశేషతః|
తథైవ గజరత్నం చ హృతం దేవేంద్రవాహనం ||60||
క్షీరోదమథనోద్భూత మశ్వరత్నం మమామరైః|
ఉచ్చైఃశ్రవససంఙ్ఞం తత్ప్రణిపత్య సమర్పితం ||61||
యానిచాన్యాని దేవేషు గంధర్వేషూరగేషు చ |
రత్నభూతాని భూతాని తాని మయ్యేవ శోభనే ||62||
స్త్రీ రత్నభూతాం తాం దేవీం లోకే మన్యా మహే వయం|
సా త్వమస్మానుపాగచ్ఛ యతో రత్నభుజో వయం ||63||
మాంవా మమానుజం వాపి నిశుంభమురువిక్రమమ్|
భజత్వం చంచలాపాజ్గి రత్న భూతాసి వై యతః ||64||
పరమైశ్వర్య మతులం ప్రాప్స్యసే మత్పరిగ్రహాత్|
ఏతద్భుద్థ్యా సమాలోచ్య మత్పరిగ్రహతాం వ్రజ ||65||
ఋషిరువాచ||
ఇత్యుక్తా సా తదా దేవీ గంభీరాంతఃస్మితా జగౌ|
దుర్గా భగవతీ భద్రా యయేదం ధార్యతే జగత్ ||66||
దేవ్యువాచ||
సత్య ముక్తం త్వయా నాత్ర మిథ్యాకించిత్త్వయోదితమ్|
త్రైలోక్యాధిపతిః శుంభో నిశుంభశ్చాపి తాదృశః ||67||
కిం త్వత్ర యత్ప్రతిఙ్ఞాతం మిథ్యా తత్క్రియతే కథమ్|
శ్రూయతామల్పభుద్ధిత్వాత్ త్ప్రతిఙ్ఞా యా కృతా పురా ||68||
యోమామ్ జయతి సజ్గ్రామే యో మే దర్పం వ్యపోహతి|
యోమే ప్రతిబలో లోకే స మే భర్తా భవిష్యతి ||69||
తదాగచ్ఛతు శుంభో‌உత్ర నిశుంభో వా మహాసురః|
మాం జిత్వా కిం చిరేణాత్ర పాణింగృహ్ణాతుమేలఘు ||70||
దూత ఉవాచ||
అవలిప్తాసి మైవం త్వం దేవి బ్రూహి మమాగ్రతః|
త్రైలోక్యేకః పుమాంస్తిష్టేద్ అగ్రే శుంభనిశుంభయోః ||71||
అన్యేషామపి దైత్యానాం సర్వే దేవా న వై యుధి|
కిం తిష్ఠంతి సుమ్ముఖే దేవి పునః స్త్రీ త్వమేకికా ||72||
ఇంద్రాద్యాః సకలా దేవాస్తస్థుర్యేషాం న సంయుగే|
శుంభాదీనాం కథం తేషాం స్త్రీ ప్రయాస్యసి సమ్ముఖమ్ ||73||
సాత్వం గచ్ఛ మయైవోక్తా పార్శ్వం శుంభనిశుంభయోః|
కేశాకర్షణ నిర్ధూత గౌరవా మా గమిష్యసి||74||
దేవ్యువాచ|
ఏవమేతద్ బలీ శుంభో నిశుంభశ్చాతివీర్యవాన్|
కిం కరోమి ప్రతిఙ్ఞా మే యదనాలోచితాపురా ||75||
సత్వం గచ్ఛ మయోక్తం తే యదేతత్త్సర్వ మాదృతః|
తదాచక్ష్వా సురేంద్రాయ స చ యుక్తం కరోతు యత్ ||76||
|| ఇతి శ్రీ మార్కండేయ పురాణే సావర్నికే మన్వంతరే దేవి మహత్మ్యే దేవ్యా దూత సంవాదో నామ పంచమో ధ్యాయః సమాప్తమ్ ||
ఆహుతి
క్లీం జయంతీ సాంగాయై సాయుధాయై సశక్తికాయై సపరివారాయై సవాహనాయై ధూమ్రాక్ష్యై విష్ణుమాయాది చతుర్వింశద్ దేవతాభ్యో మహాహుతిం సమర్పయామి నమః స్వాహా ||